Girit Gezilecek Yerler (Yunanistan)

Girit (Yunanca Kriti[1]), Yunan adalarının en büyüğü ve aynı zamanda en büyüleyici ve en güzellerinden birisi olup, Akdeniz’de Mora Yarımadası’nın güneyinde Girit Denizi ile Libya Denizi arasında yer almaktadır. Giritlilerce “Büyük Ada” anlamında Megalónisos[2] lakabıyla bilinen ada yaklaşık 260 km uzunluğunda ve 60 km genişliğinde olmasına karşın 650.000 nüfusa sahiptir.

Tarih meraklıları, Girit aadasını Avrupa’nın ilk gelişmiş medeniyeti ve kültürü olan Minos Uygarlığının[3] doğduğu yer olarak yakından tanımaktadır. MÖ 1700’e tarihlenen Minos Uygarlığı’nın kültürel ve idari merkezi Knossos Sarayı 1900’de keşfedilmiş olup, restore edilmiş hali ziyarete açıktır. Kandiye’nde hala kazı çalışmalarını sürdüren Arkeoloji Müzesi’nde bulunan sofistike hazineler ve canlı freskler incelendiğinde Minos’un oldukça gelişmiş ve huzurlu bir toplum olduğu anlaşılmaktadır.

Gezi

Stratejik konumu nedeniyle, neredeyse Avrupa, Küçük Asya ve Afrika’dan eşit oranda

uzakta olan Girit, tarih boyunca çekişme odağı olmuştur. Dor, Roma, Bizans, Arap, Venedik ve Türk fatihlerinin hepsi adada iz bıraktı ancak Girit kültür ve kimliği her dönemde varlığını sürdürmüştür. Girit, Hanya, Resmo, Kandiye ve Lasithi adlı dört ilden oluşmaktaysa da adanın iki ana kenti, doğu tarafındaki ticaret merkezi olan Kandiye (Herakleion veya Iraklion) ve batıdaki kültür merkezi olarak adlandırılan Hanya’dır (Canea veya Khania). En iyi plajlar, iki sahil arasında, kuzey kıyısı boyunca, dağların Ayia Pelaya, Fodhele ve Rethymnon’da denize hafifçe eğim yaptığı yerler arasında uzanmaktadır. Zamanında Hippiler ve diğer gezginler Matala, Ayia Galini, Sfakia ve Palaiokhora’daki küçük plajları ve koyları keşfetmiştir.

Girit ayrıca en önemlisi Samariá Geçidi[4] olan derin geçitlerle çevrili izole kıyı şeridi ve karlı dağları olan muazzam bir doğal güzelliğe sahip bir adadır. Beyaz Dağlar’ndaki bu derin yarıktan geçen popüler ama yorucu yokuş aşağı yürüyüş, dik, zikzaklı ahşap merdivenlerden başlamakta, iyi işlenmiş 18 kilometrelik bir parkur boyunca 5 ila 7 saat boyunca devam etmektedir. Samariá Boğazı’nın Xylóskalo girişi Hanya’nın 70 km güneyindedir. Bir zamanlar Girit’in başkenti olan adanın kuzey kıyısındaki eski Venedik kasabası Hanya, ada gezileri için iyi bir başlama noktası olmakla birlikte bizzat burası da görmeye değer pek çok cazibe merkezini barındırmaktadır. Yüzyıllarca adayı yöneten Venedikliler’in kalıntıları, şu anda 24 farklı konuk odasının çiçekli bir avluyu çevrelediği güzel bir saray olan Casa Delfino‘da görülebilir. Yaklaşık 45 km doğuda Girit’in üçüncü büyük şehri ve üniversite kenti Rethymnon bulunmaktadır. Burada Girit mutfağının yenilikçi tarzda lezzetli yemekleri ve adanın en büyük şarap mahzenlerinden birine sahip olmasıyla bilinen, begonvillerle dolu Avli restorantın bahçesinde güzel bir yemeğin tadını çıkarabilirsiniz. Daha doğuda, Agios Nikolaos kasabasının yer aldığı Mirabello Körfezi’nin kıyılarında Elounda Plajının turkuaz mavisi sularında denize girilebilir ve Elounda Mare süitlerinde Yunanistan’ın en lüks kaçamaklarından birini yaşayabilirsiniz.

Heraklion, Kandiye

80.000 nüfuslu müreffeh bir şehir olan Herakleion, II. Dünya Savaşı‘nda her iki tarafın da yoğun ağır bombardımandan kurtuldu. Önemli bir

cazibe merkezi olmayan şehir Girit gezisi için uygun bir üstür. Şehrin merkezi, yoğun

trafik, kafe ve dükkânların bulunduğu Özgürlük Meydanı’dır. 16. yüzyıldan kalma kale, limandaki cephanelik, yaklaşık 4 km uzunluğundaki sur duvarı, eski cephanelik (şimdiki belediye binası), 14. yüzyıl aslanlarıyla birlikte Çeşme Meydanı ve 13. yüzyıl yüzyılda bir deprem sırasında tahrip olmasına karşın restore edilen, konserler, konferanslar ve sanat sergileri için kullanılan Aziz Mark Bazilikası kentin görmeye değer turistik yerleridir. Neolitik ve Minos dönemlerinden, Greko-Romen dönemine kadar Girit eserlerinin önemli koleksiyonlarını içeren Arkeoloji Müzesi kaçırılmaması gereken ziyaret merkezidir. Müzede Yunanca ve İngilizce olarak etiketlenmiş ritüel nesneler, heykeller, mücevherler, silahlar, kurtuluş vazoları, mezarlıklar, taş frizleri, lahitler ve freskler bulunmaktadır. Özgürlük Meydanı‘ndaki Astoria; Xenia ve yeni Galaxy temiz, uygun fiyatlı ve elverişli bir konumda bulunan birkaç A ve B sınıfı oteldir. Kentte Souvlakia (kebap), musakka (patlıcan ve kıyılmış etli güveç), yumurta dolgulu asma yaprağı ve Yunan salatası gibi Yunan spesiyaliteleri yiyebileceğiniz çok sayıda restoran ve taverna bulunmaktadır ki Çeşme Meydanı’ndaki Knossos Restaurant önerilir.

Hanya, Canea

14. yüzyıl Venedik surları ile çevrili olan Hanya, Herakleion’un sahip olmadığı tüm turistik cazibeye sahiptir. Dar, parke taşı döşeli caddeler, hoş verandalara sahip eski konaklarla çevrili olup, liman boyunca uzanan yol, akşamları popüler bir gezinti yeridir. Venediklilerce inşa edilen ve bir dalgakıran tarafından korunan limandan geziye başlarsanız bir deniz feneri ve koy boyunca eski evlerin muhteşem bir manzarasına şahit olursunuz. Yeniçeriler için 17. Yüzyılda inşa edilen camii günümüzde Ulusal Turist Örgütü’nün bir şubesine, bir el sanatı ürünleri satılan dükkân ile bir kafeye ev sahipliği yapmaktadır. Yakın zamanda restore edilen San Francisco Kilisesi, erken Minos Dönemi seramik, züccaciye, mücevherat ve mozaik koleksiyonları ile arkeoloji müzesine dönüştürülmüştür. Denizcilik Müzesi, bir Bizans Müzesi ve bir Girit Folklor Müzesi ile Ortaçağ sinagogu Etz Hayyim ayrıca görülmesi gerek yerlerdir. Hanya geniş caddeleri, villaları ve halk bahçeleri ile gezmesi keyifli bir yerleşim olup, 1911 yılında inşa edilen Marsilya’dakine benzetilen Halk pazarı da önemli bir gezi mekânıdır. Limanın sonunda Porto Veneziano, Venedik duvarlarına sahip olan Xenia, eski bir konakta bulunan Panorama Beach Hotel konaklamak için gayet keyifli mekânlardır.

Knossos

Knossos’taki muhteşem fresklere sahip Minos sarayı, İngiliz arkeolog Sir Arthur Evans tarafından bulunmuştur. Böylece 1900 kazılarında

Girit’in efsanevi antik medeniyetinin gerçekten var olduğu ortaya çıkmıştır. İlk saray MÖ 2000 yıllarında inşa edilmiş, ancak 300 yıl sonra büyük bir deprem tarafından tahrip edilmiştir. Bugün gördüklerinizin çoğu örneğin Merkez Avlusu, süslü grifon freskli taht odası ve büyük merdiven deprem felaketinden sonra inşa edilen ikinci sarayın kalıntılarıdır. Iráklio’daki Arkeoloji Müzesi, Minos halkını çeşitli oyunlarda betimleyen seramik ve fresklere sahiptir.

Agios Nikólaos

Adanın doğusundaki en hoş kasaba olup, kıyıdan yükselen alçak tepeleri örten Mirabéllo Körfezi’nde yer almaktadır. Şehrin merkezinde bir sürü güzel balıkçı teknesinin bağlandığı Voulisméni Gölü bulunmakta olup, etrafında çok sayıda kafe ve taverna sıralanmaktadır.

Moní Arkadíou

Güzel bir konuma sahip olan Arkádi Manastırı, hem adanın Türklere karşı direnişinin kanıtı olup, hem de Girit’in en kutsal tapınağıdır. 1866’da Ortodoks Hristiyan Giritli isyancılar, Osmanlı yönetimine karşı bir kez daha isyan etmiş, başkaldırı olduğunda, yüzlerce isyancı manastıra sığınmıştır. Osmanlı kuvvetlerinin teslim çağrısı başrahip Gabriel liderliğindeki asilerce reddedildikten sonra manastırın patlayıcıyla doldurulan şarap mahzeni patlatılmış hem isyancılar hem de Osmanlı askerleri ölmüştür. Manastırın ortasındaki Venedik tarzı kilise Girit’teki en güzel kiliselerden biridir.

Samariá Geçidi

Avrupa’nın en uzun (18 km) boğazı Girit’te bulunmakta olup, Xylóskalo’da, geniş Omalós ovasının güney ucunda, denizden 1.200 metre yükseklikte dik bir merdiven inerek başlayan yürüyüş sırasında erk edilmiş Samariá köyü ve 14. yüzyıldan kalma freskleri barındıran kilisesini görebilirsiniz. Oldukça kaygan yolda nehir yatağından geçmek zor olabilir. Aféndis Hristós kilisesini geçtikten kısa bir süre sonra, Sideróportes’e (Demir Kapılar) ulaşılmakta burada neredeyse hiç güneş ışığı girmeyen geçit – 3,5 metre genişliğe düşmektedir. Geçit boyunca yürürken Girit yaban keçisi agrími ve havada uçan sakallı akbabaları görebilirsiniz.

Ulaşım

Girit’te üç havaalanı var: batıdan doğuya, Haniá, Iráklio (Heraklion) ve Sitía. Yaz aylarında birçok Avrupa kentinden adaya direkt charter

uçuşları bulunmaktaysa da yıl boyu uçuşlar 175 km mesafedeki Atina üzerinden yapılmaktadır. Olympic ve Aegean havayolları Atina’dan Herakleion’a günde 5 sefer düzenlenmekte olup, yaz aylarında sefer sayısı yediye kadar çıkabilmektedir. Atina- Herakleion uçuşu 40 dakika sürmekte olup, maliye gidiş-dönüş yaklaşık 71 $’dır. Ayrıca yine Atina’da Hanya’ya (Canea) uçuşlar da bulunmakta olup, gidiş-dönüş ücreti yaklaşık 55 $’dır. Olympic, ayrıca Rodos’tan Sitía’ya (doğu Girit, neredeyse yıl boyu) ve Iráklio’ya (yılın yine çoğu döneminde) günlük uçuşlar sağlamaktadır. Astra ise Selanik’ten Iráklio’ya haftada bir kez uçmaktadır.

Transfer

Haniá havaalanından şehre ve şehre yaklaşık altı günlük otobüs kalkmakla birlikte 20 € karşılığında taxi ile aynı yolu gitmek mümkündür. Iráklio’dan bir halk otobüsü saat 11: 00’e kadar şehre gitmekte olup, taksi tercih edilirse 14 €’ya mal olmaktadır. Sitía’dan şehre yalnızca 8 € karşılığında taxi ile gitmek mümkündür. Taksi ücretleri makul ve mesafeler kısa olup, pekiyi görünmeyen halk otobüslerine binmek çok da tasarruf sağlamamaktadır.

Deniz yoluyla

Yunanistan içinde Feribot veya katamaranlarla aday ulaşmak mümkün olup, Atina’dan Hanya’ya Atina, Kiklad adalarından ve Rodos’tan Iráklio’ya, Rodos’tan Sitía’ya ulaşmak mümkündür. Pire’den Herakleion’a veya Hanya’ya günlük veya gece feribot seferleri düzenlenmektedir. Yolculuk 12 saat sürmekte olup, birinci, ikinci ve turist sınıfı kabinlerin yanı sıra güverte alanı da bulunmaktadır. Gidiş-dönüş ücretleri üçüncü sınıfta yaklaşık 30 $ ile birinci sınıfta yaklaşık 70 $ arasında değişmektedir.

Araç Kiralamak

Adayı görmenin en iyi yolu, Herakleion veya Hanya’daki pek çok ajanstan birinden araç kiralamak olup, örneğin Avis’ten kiralanan bir Fiat 127, sınırsız kilometre ile haftada 188 dolara mal olmaktadır. Girit yolları genellikle iyi kalitede olup, Ayios Nikolaos’tan Hanya’ya yeni bir ulusal otoyol olup, iç dağ yolları bile genellikle asfaltlanmış durumdadır.

Gitmek İçin En İyi Zaman

Girit’in ünlü Ortodoks Paskalyası için Nisan veya Mayıs ayının başında, kır çiçekleri manzaraları için Nisan-Mayıs, daha az turist ile birlikte tatil yapabilmek için Eylül ayında gitmek akıllıca olacaktır.

Turlar

Pek çok seyahat acentası, başlıca arkeolojik alanlara rehberli otobüs turları düzenlemektedir kşi siteler her gün 8:30 veya 9 ila 3:30 veya 4 arasında açıktır. Knossus’a yapılan tam günlük tur yaklaşık 16 dolar tutmakta, Samiriye Vadisi’ne bir ve iki günlük geziler ise yaklaşık 29 $ ve 49 $ tutmaktadır.

Notlar

[1] ‘Κρήτη

[2] Μεγαλόνησος

[3] Girit Uygarlığı, Minos veya Minoan, Tunç Çağı’nda Yunanistan’a bağlı olan, Ege Denizi içindeki Girit Adası’nda, MÖ yaklaşık 3.500’lerde doğmuş bir uygarlıktır.

[4] 1962’den beri milli park olan Girit’in en önemli turistik cazibe merkezi ve Dünya Biyosfer Rezervi olup, Hanya’nın güneybatısında yer almaktadır.